بیانیه شماره ۲ کانون دموکراسی و توسعه آذربایجان (اوجاق) درباره وضعیت پس از آتش‌بس ایران و اسرائیل
در پی روزها درگیری و حملات نظامی ویرانگر میان ایران و اسرائیل که با ورود مستقیم ایالات متحده به مرحله‌ای خطرناک‌تر رسید، اکنون آتش‌بس اعلام‌شده میان طرف‌های درگیر فرصتی نادر برای تنفس جامعه و جلوگیری از گسترش فاجعه فراهم کرده است. ما در کانون دموکراسی و توسعه آذربایجان (اوجاق)، ضمن استقبال از توقف جنگ و تأکید بر ضرورت تثبیت آن، تأکید می‌کنیم که این آتش‌بس باید به فرصتی برای پایان دادن به بحران و نه بازسازی فضای سرکوب بدل شود.
توقف جنگ، با وجود خسارت‌های سنگینی که به کشور وارد آمد، فرصتی حیاتی برای بازنگری در مسیر طی‌شده‌ی نظام سیاسی ایران فراهم کرده است. جمهوری اسلامی طی چهار دهه با اتخاذ رویکردی ایدئولوژیک و تقابلی نسبت به جهان، بخش عظیمی از سرمایه‌های مادی و انسانی کشور را صرف پروژه‌های پرهزینه‌ای همچون برنامه‌های هسته‌ای و حمایت از گروه‌های مسلح منطقه‌ای کرده است—برنامه‌هایی که با شعار «نابودی اسرائیل» پی‌ریزی شدند، اما در عمل نه تنها مردم ایران را از رفاه و آزادی محروم کردند، بلکه حتی در تحقق اهداف اعلامی خود نیز با شکست مواجه شدند. در عین حال، پیش از آغاز این جنگ نیز، جامعه ایران با بحران‌های ریشه‌داری چون فقر گسترده، تورم مهارناشدنی، کم‌آبی، بحران انرژی، موج مهاجرت و سرکوب فراگیر آزادی‌های مدنی روبرو بوده است. اکنون، ناتوانی حکومت در دفاع کارآمد از کشور، صرفاً جلوه‌ای دیگر از سوءمدیریت و ناکارآمدی مزمن جمهوری اسلامی است — نظامی که نه‌تنها در تأمین معیشت و آزادی مردم شکست خورده، بلکه حتی در حفظ حداقل‌های امنیت ملی نیز ناکام مانده است.
بر همین اساس، ما خواهان آن هستیم که نظام حاکم با قبول مسئولیت در برابر وضعیت موجود و پذیرش ناکارآمدی همه‌جانبه خود، در مقابل اراده مردم تسلیم شود. این آتش‌بس باید مقدمه‌ای برای صلح پایدار با جهان و همچنین تغییرات اساسی در داخل کشور باشد. حاکمیت باید با آزادی زندانیان سیاسی و بازگشایی فضای سیاسی، و با برگزاری رفراندومی آزاد و شفاف، مقدمات گذار تدریجی به ساختاری غیرایدئولوژیک، دموکراتیک و عادلانه را فراهم کند. مسلماً چنین گذار تضمین‌کننده رسیدن به دموکراسی و توسعه و جلوگیری از سقوط کشور به ورطه فروپاشی سیاسی و اجتماعی است.
هشدار می‌دهیم که اعتراض قاطبه مردم به تجاوز خارجی نباید به معنای تأیید حاکمیت موجود تلقی شود. هرگونه بهره‌برداری از آتش‌بس برای تشدید فضای پلیسی، محدود کردن آزادی بیان، بستن دهان منتقدان یا تقویت ساختارهای سرکوبگرانه، نه‌تنها بی‌نتیجه بلکه تحریک‌کننده بی‌ثباتی تازه‌ای در کشور خواهد بود.
مردمان ایران، خسته از جنگ، فقر، سرکوب و بی‌عدالتی، سزاوار آینده‌ای آزاد، امن و انسانی هستند. بر این باوریم که آینده‌ای آزاد، توسعه‌یافته و عادلانه برای ایران، تنها در سایه استقرار یک جمهوری فدرال، سکولار و دموکراتیک ممکن است — ساختاری که در آن تمام هویت‌های اتنیکی، مذهبی و جنسیتی در چارچوب یک نظم قانون‌محور، از حقوق برابر و فرصت‌های عادلانه برای رشد و توسعه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی برخوردار باشند. ما از همه آحاد مردم و ملیت‌های مختلف ایران می‌خواهیم که با هوشیاری و انسجام اجتماعی در این مسیر مشارکت فعالانه داشته باشند.
کانون دموکراسی و توسعه آذربایجان (اوجاق)
سوم تیر ۱۴۰۴ / 24 ژوئن 2025
